Menstruatiepijn veroorzaakt voor veel vrouwen maandelijkse veel ellende. Hoewel pijnverlichting en hormonale behandelingen effectief kunnen zijn, hebben ze vaak wel ongewenste bijwerkingen. Anekdotisch bewijs suggereert dat een verandering in het dieet om de inname van glutenbevattend voedsel te verminderen voor sommige vrouwen de oplossing kan zijn. Diverse jonge vrouwen die deze aanpak succesvol hebben geprobeerd, doen in dit artikel hun verhaal en we onderzoeken ook de wetenschap achter de claims.
“Ik werd ‘s-ochtends wakker door een krampend gevoel in mijn onderbuik, dus ik wilde snel opstaan en wat pijnstillers nemen. Maar voordat de pijnstillers effectief werden, lag ik op de grond met pijnlijke krampen die zich langs mijn benen en rug verspreidden, trillend, zwetend en moeite doen om maar niet over te geven. Want dan zou ik mij nog beroerder gaan voelen”.
De maandelijkse beproeving van de achttienjarige Eve* zal bij veel jonge vrouwen bekend voorkomen. Meer dan 80% van de vrouwen ervaart wat pijn tijdens de menstruatie, en voor bijna 20% van de vrouwen is de pijn erg genoeg om hun dagelijks leven te beïnvloeden.
Het goede nieuws is dat menstruatiepijn over het algemeen afneemt naarmate een persoon ouder wordt, en veel vrouwen die menstrueren merken dat dit afneemt na het krijgen van kinderen.
Volgens Dr. Polly Cohen, die gespecialiseerd is in de gezondheid van vrouwen, is die 20% vrijwel zeker een onderschatting: “Menstruatiepijn wordt absoluut te weinig gerapporteerd. De meeste vrouwen denken dat het een normaal onderdeel van het vrouw-zijn is, dus accepteren ze het gewoon of zoeken op internet naar manieren om ermee om te gaan in plaats van naar de huisarts of gynaecoloog te gaan voor een structurele en effectieve oplossing.”
Lees ook: Heb jij een gezonde menstruatiecyclus?
Waarom doet menstruatie pijn?
Minder dan 2% van de zoogdieren menstrueert – mensen, sommige apen en vleermuizen, en zelfs de kleine stekelmuis, die overigens ook last heeft van het premenstrueel syndroom (PMS). Wat ze gemeen hebben, is dat ze veel investeren in zwangerschappen van slechts één of twee baby’s.
Wanneer een embryo zich ontwikkelt, krijgt het al zijn voedingsstoffen via de placenta, die zich hecht aan de wand van de baarmoeder van de moeder. De dikke voering die zich tijdens de menstruatiecyclus opbouwt, stopt de placenta en veroorzaakt blijvende schade aan de baarmoederwand.
Als een eicel niet wordt bevrucht, breekt die voering af en wordt ze afgeworpen, en groeit er een nieuwe voering om zich voor te bereiden op de volgende kans op zwangerschap. Dat is de reden waarom sommige zoogdieren een menstruatiecyclus ervaren, het proces waarbij dit “ongebruikte” endometriumweefsel uit het lichaam wordt afgestoten.
“De menstruatiepijn wordt veroorzaakt van de ontstekingsreactie wanneer het baarmoederslijmvlies wordt afgeworpen”, vertelde Sally King of Menstrual Matters, een online informatiecentrum zonder winstoogmerk.
“Wanneer de voeringcellen worden afgestoten, scheuren bloedvaten in de baarmoeder, waardoor er bloed met de cellen verloren gaat”, legt ze uit. Vóór de moderne tijd hadden vrouwen niet veel menstruaties, omdat ze waarschijnlijk het grootste deel van hun volwassen leven zwanger waren of borstvoeding gaven. Daarom hadden ze misschien slechts ongeveer 100 menstruatieperiodes in hun leven. Echter, nu hebben de meeste vrouwen wel meer dan 400 menstruaties tussen de puberteit en de menopauze. Als deze elke maand ernstige pijn veroorzaken, kan dat een reële impact hebben op hun leven.
“Het probleem is dat menstruatie altijd een taboe-onderwerp is geweest”, vertelde Dr. Cohen ons. “We moeten meer mensen over het onderwerp laten praten om het bespreekbaarder te maken en uit de taboesfeer te halen!”
Lees ook: Wat te doen bij heftige menstruatiepijn (Dysmenorroe)?
Behandeling van menstruatiepijn
“Voor artsen is het behandelen van menstruatiepijn meestal vallen en opstaan”, zei Dr. Cohen. “Om te beginnen moeten we uitzoeken of het primaire pijn is, die geen duidelijke klinische oorzaak heeft, of secundaire pijn, waar er een onderliggende aandoening is, zoals endometriose, hevig menstrueel bloedverlies (HMB), PMS, PMDD, poliepen of vleesbomen (myomen), die behandeling nodig heeft. Voor primaire pijn beginnen we met paracetamol. Als dat niet helpt, gaan we over op de niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) zoals ibuprofen en vervolgens mefenaminezuur,” voegde ze eraan toe. Voor sommige vrouwen werken deze goed, maar ze zijn helaas geen oplossing voor de lange termijn.
“Het langdurig innemen van NSAID’s kan maagproblemen zoals zweren veroorzaken, dus we gaan dan naar hormonale behandeling – de anticonceptiepil of hormoonspiraal – die voor sommige vrouwen goed kan werken,” legde Dr. Cohen uit.
Maar wat als je al deze dingen hebt geprobeerd en toch lijkt niets te werken? Eve vertelde dat ze van paracetamol via verschillende NSAID’s naar de anticonceptiepil was gegaan: “Het duurt even voordat de pijnstillers aan het werk gaan, dus tenzij je weet wanneer de pijn zal toeslaan, heb je ongeveer een half uur pijn totdat ze beginnen toe te slaan, waardoor je de rest van de dag uitgeput bent. Anticonceptiepillen hadden geen effect op mijn menstruatiepijn. Ik wist echt niet wat ik nu moest proberen.”
Lees ook: 12 praktische tips tegen menstruatiepijn.
Een verandering in het dieet?
“Nadat ik van school was, kreeg ik een baan in Duitsland om op twee kleine jongens te passen”, vertelde Eve ons. “Een van hen had coeliakie dus moest ik gluten in zijn dieet vermijden. Omdat zelfs een kleine hoeveelheid gluten hem ernstig ziek kon maken, was het hele huishouden glutenvrij.”
“Ik had het zo druk met het zorgen voor de jongens dat ik daar een paar maanden was geweest voordat ik me realiseerde dat ik mijn menstruatie nauwelijks had opgemerkt”, vervolgde Eve. “De moeder van de kinderen is een dokter, dus ik vroeg haar of het glutenvrije dieet de pijn misschien had gestopt.”
“Ze zei dat ze er geen klinisch onderzoek over had kunnen vinden, maar dat het meisje dat voor hen had gewerkt voor mij hetzelfde had opgemerkt; geen menstruatiepijn en veel kortere, lichtere menstruaties.”
Terwijl ze in Duitsland was, volgde Eve een glutenvrij dieet met het gezin, maar at ze normaal buitenshuis: “Ik vermeed tarwe niet helemaal, maar ik at zeker veel minder dan normaal. Maar in die zes maanden had ik bijna geen menstruatiepijn.”
Paige* (21 jaar), vertelde ons een soortgelijk verhaal: “Mijn menstruatiepijn was zo erg dat ik werd doorverwezen voor een echo om te controleren of ik endometriose had. Gelukkig heb ik dat niet.” Ze probeerde toen haar gluteninname te verminderen.
“Als student,” bedacht ze, “is het gemakkelijk om van pasta en brood te leven, maar ik heb gezonde alternatieven gevonden, zoals rijst, quinoa en roggebrood.” “Het verschil was geweldig groot!”, zei Paige. “Mijn menstruatie is zoveel minder zwaar en ik heb niet de vreselijke bijwerkingen – misselijk, doorbraakbloedingen en gewichtstoename – die ik kreeg toen ik de anticonceptiepil probeerde.”
Lees ook: Menstruatiepijn? ‘Mensturberen’ is volgens onderzoek dé oplossing!
Wat zegt de wetenschap?
“Er is weinig wetenschappelijk bewijs dat suggereert dat menstruatiepijn wordt beïnvloed door tarwe of gluten in het dieet,” zei Sally King, “maar we weten wel dat een ontstekingsremmend dieet menstruatiepijn en bloedverlies kan verminderen.”
“En ontstekingsremmende diëten, met veel bewerkte voedingsmiddelen, cafeïne, alcohol en vlees, kunnen pijn en andere cyclische symptomen zeker verergeren”, merkte ze op. “Ik merk dat mijn veel menstruatie erger is als ik ook junkfood of te veel alcohol heb gehad”, zei Paige. “Maar het verminderen van gluten in mijn normale dieet heeft zeker veel geholpen.”
Sommige onderzoekers hebben al een verband waargenomen tussen gluten, tarwe en ontstekingen, dus Dr. Cohen was het ermee eens dat dit de reden zou kunnen zijn waarom de verandering in het dieet werkte.
“We hebben associaties gezien tussen voeding en menstruatiepijn”. “Eén onderzoek toonde aan dat een vetarm, veganistisch dieet menstruatiepijn verminderde, maar het was een kleine studie, dus we kunnen geen definitieve conclusies trekken”, waarschuwde ze.
“Het probleem met dieetstudies is dat het heel moeilijk te controleren is voor andere factoren; daarom zijn er zo weinig gedaan in dit gebied, “legde Dr. Cohen uit.
“Ik wil dokter worden, dus ik dacht dat ik zou proberen om op mezelf te experimenteren,” zei Eve. “Toen ik terugkwam uit Duitsland, probeerde ik normaal te eten, met een behoorlijke hoeveelheid pasta en brood. Ik had de meest pijnlijke menstruatie ooit – de pijn duurde 4 dagen en maakte me volledig van slag.” Door terug te schakelen naar een glutenarm dieet is ze weer bijna pijnvrij, vertelde ze.
Het is echter mogelijk dat een glutenvrij dieet niet voor iedereen werkt. Dr. Cohen zei dat ze, als arts, patiënten niet kon vertellen glutenvrij te gaan om menstruatiepijn te bestrijden zonder meer wetenschappelijk bewijs, omdat het beperken van iemands dieet andere onverwachte effecten op de gezondheid zou kunnen hebben.
Voor Eve: “Het is moeilijk om tarwe en gluten volledig uit te sluiten, maar ik ga experimenteren met hoeveel ik kan eten en of het gewoon op bepaalde tijden van de maand werkt,” zei ze. “Ik heb mijn zussen en een paar vrienden verteld die hevige menstruatiepijn hebben om gluten te verminderen, en ze hebben echt ontdekt dat het een verschil maakt”, vertelde ze.
Een onderliggende oorzaak voor de menstruatiepijn moet worden uitgesloten voordat een persoon probeert zijn dieet te veranderen, en ze mogen dergelijke beslissingen alleen nemen na overleg met hun arts.
Volgens Dr. Cohen kan het echter het proberen waard zijn om tarwe of gluten te verminderen. “Omdat de pijn te wijten is aan een ontsteking en tarweproducten bij sommige mensen ontstekingen veroorzaken, kan het helpen,” zei ze.
Lees ook: Zaden eten tegen menstruatieklachten (seed cycling). Helpt dat het echt?
(*) We hebben de namen van sommige geïnterviewde vrouwen veranderd om hun identiteit te beschermen.
Klachten over jouw menstruatiecyclus?
Heb je last van menstruatieklachten of heb je het idee dat jouw menstruatie niet in orde is? Luister dan naar je lichaam en neem contact op met je huisarts en/of gynaecoloog. Voor een gynaecologisch onderzoek kun je een afspraak maken met één van de vrouwelijke gynaecologen bij SHE Health Clinics.
Lees ook: Wat zijn veel voorkomende menstruatieklachten?
Meer informatie of afspraak maken?
Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke gynaecoloog? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.
Meer lezen over menstruatie en menstruatieklachten?
- SHE Health Clinics infopagina over menstruatieklachten.
- SHE Health Clinics infopagina stress & burn-out.
- SHE Health Clinics infopagina schildklierklachten.
- SHE Health Clinics gynaecologisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics infopagina hormoonpoli.
- SHE Health Clinics infopagina over PMS.
- SHE Health Clinics infopagina over PMDD.
- SHE Health Clinics infopagina PCOS.
- SHE Health Clinics infopagina anticonceptie.
- SHE Health Clinics infopagina over Amenorroe (uitblijven menstruatie).
- SHE Health Clinics infopagina over Hevig Menstrueel Bloedverlies (HMB).
- Alles wat je moet weten over menstruatie.
- Geen zin meer in maandverband of tampons? Dít zijn de alternatieven!
- Wel of niet vrijen tijdens je menstruatie?
- Kun je jouw eigen menstruatie opwekken?
- Hoe doe je een tampon in? Een gids voor beginners.
- Branderig gevoel bij je vagina? Dít zijn de mogelijke oorzaken.
- Stop jij kankerverwekkende tampons in je vagina?
- Menstruatiepijn? ‘Mensturberen’ is volgens onderzoek dé oplossing!
- 18 feiten en fabels over de menstruatie.
- Menstruatiecup: het gezonde alternatief voor tampons.
- 16 tampon fouten die iedere vrouw kan maken.
- Waarom is de menstruatiecyclus van vrouwen in de war geraakt door coronastress?
- Hoe verandert je menstruatie als je 20+, 30+ en 40+ jaar bent?
- 10 handige tips voor een gezonde vagina.
- Wat zijn de 7 symptomen van hevig menstrueel bloedverlies?
- Waarom heb je last van diarree tijdens je menstruatie?
- Zachte tampons: wat zijn de voordelen?
- Coronaprik leidt mogelijk tot menstruatiestoornis.
- Wat is tamponziekte (Toxic Shock Syndrome)?
- Diagnose PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom) komt vaak voor.
- Hoe goed en veilig zijn menstruatiecups?
- 24 fabels en feiten over je vagina.
- Hoe kun je precies weten of je ovuleert?
- Reeds 1.000+ meldingen menstruatiestoornis na vaccinatie.
- Niet ongesteld geworden? Dat kan komen door één van deze 11 oorzaken.
- Waarom weeg je vaak zwaarder tijdens je menstruatie?
- Menstruatiecyclus beïnvloedt lichaam en geest, dus wat meer bewustzijn kan geen kwaad.
- Depressiviteit rondom je menstruatie: wellicht is het PMS of PMDD?
- Symptomen en behandeling van PMDD.
- Wat zegt je menstruatiebloed over je gezondheid?
- Meer dan tienduizend meldingen over menstruatieklachten na coronavaccinatie.
- Abnormale menstruatie? Dan is er sprake van een menstruatiestoornis!
- Hoe kun je precies weten of je ovuleert?
- 12 praktische tips tegen menstruatiepijn.
- Migraine rond menstruatie: meer terugkerende hoofdpijn en medicatiegebruik.
- 15 adviezen voor je hormoonbalans.
- Deze menstruatiecup maakt vrijen tijdens je menstruatie een stuk gemakkelijker!
- 12 tips tegen menstruatiehonger.
- Waarom heb je tijdens je menstruatie meer honger?
- Wat te doen bij heftige menstruatiepijn (Dysmenorroe)?
- Dít zijn de 14 beste superfoods voor je darmen.
- Waarom worden meisjes steeds eerder ongesteld en wat zijn de gevolgen?
- Hét verschil tussen migraine, hormonale migraine en menstruele migraine.
- Relatie tussen eerste menstruatie en gezondheid hart van vrouwen.
- Welke voeding helpt tegen menstruatieklachten?
- Hoeveel glazen water moet je per dag drinken? Bereken het met deze formule.
- Zaden eten tegen menstruatieklachten (seed cycling). Helpt dat het echt?
- Niet ongesteld geworden? Dat kan komen door één van deze 11 oorzaken.
- Menstruatiepijn en nog 5 symptomen die kunnen wijzen op endometriose.
- Hoe herken je een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?
- 8 gewoontes die eigenlijk niet zo goed zijn voor je vagina.
- Dit kun je het best eten om je vagina gezond te houden.
- Doorlopen met vaginale ongemakken is onnodig!
- Wat gebeurt er met je lichaam als je met de anticonceptiepil stopt?
- 21 verrassende bijwerkingen van de anticonceptiepil.
- Jonge meiden (12-20 jaar) spreekuur gynaecologie.
- 14 vragen over pijn bij het vrijen.
- Wat zijn té grote schaamlippen en wat kun je er aan doen?
- Last van gevoelige borsten, hevige menstruatie of hartpijn? Wellicht komt het door je vaccinatie!
- Heftig bloedverlies tijdens de menstruatie: ‘Ik kan een frisdrankfles per dag vullen’.
- De invloed van hormoonverstorende chemicaliën op de reproductieve gezondheid van vrouwen.
- Hét verschil tussen migraine, hormonale migraine en menstruele migraine.
- Déze 10 symptomen moet je volgens een gynaecoloog nooit negeren.
Bronnen: SHE Health Clinics, Medical News Today