Adenomyose

Oorzaken endometriose

De oorzaak van endometriose is niet bekend, maar er zijn verschillende theorieën. Het is zeer waarschijnlijk dat er bepaalde genen verband houden met deze ziekte. Vrouwen met een eerstegraads familielid met endometriose hebben een groter risico dat zij ook endometriose krijgen. Daarnaast spelen er ook andere gynaecologische factoren, omgevingsfactoren (milieu) en leeftijd van de eerste menstruatie een rol.

Endometriose komt voor bij 10% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Bij 50% van de vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen wordt endometriose gevonden. Het risico op endometriose is 7 maal zo groot als de endometriose reeds bij een familielid voorkomt.

Hoe kun je endometriose herkennen?

De twee voornaamste klachten zijn (buik)pijn en moeilijkheden om zwanger te worden.

1. Pijn

De meest voorkomende klacht bij endometriose is (buik)pijn. Deze pijn voel je:

• Meestal in het bekken.
• Soms hevig, soms eerder knagend.
• Soms continu, maar doorgaans alleen op bepaalde tijdstippen, zoals enkele dagen voor en tijdens de menstruatie.
• Bij het vrijen.
• Bij het plassen.
• Bij ontlasting (stoelgang).

Je kan zelfs wat bloed in de urine of ontlasting vinden.

2. Moeilijkheden om zwanger te worden

Vrouwen met endometriose kunnen spontaan zwanger worden, maar bij 1 op 3 lukt het niet zonder speciale behandeling. Dit is dikwijls de reden waarom ze op consult komen bij één van onze vrouwelijke gynaecologen.

Ongeveer een derde van de vrouwen met endometriose geneest spontaan, en bij twee derde blijven de klachten stabiel of verergeren ze. Bij de meeste vrouwen met endometriose verdwijnen de klachten na de menopauze.

Endometriose onderzoek

De aard van jouw klachten en symptomen zal onze gynaecoloog doen denken aan adenomyose en/of endometriose. Met een eenvoudig gynaecologisch onderzoek kan onze vrouwelijke gynaecoloog de adenomyose en/of endometriose aandoening meestal niet direct vaststellen. Daarom zal ze een gynaecologische echografie laten uitvoeren, veelal gevolgd door een MRI-scan en/of een kijkonderzoek (laparoscopie) in de buikholte.

Behandeling van Adenomyose

In het samenstellen van een behandelplan voor adenomyose zijn er verschillende mogelijkheden. Deze mogelijkheden kunnen variëren van niets doen, medicatie, operatie of combinaties van voorgaande. Voor de behandeling van adenomyose en endometriose is er een Europese behandelrichtlijn opgesteld die wij bij SHE. Health Clinics hanteren.

Als je bij SHE. Health Clinics de diagnose adenomyose en/of endometriose hebt gekregen, is het niet alleen van belang dat je de voor jou passende medische behandeling krijgt. Het is ook van belang dat je leert met een chronische ziekte te leven. Daarom hanteren wij een integrale multidisciplinaire en complementaire aanpak en zijn er o.a. een vrouwelijke psycholoog, acupuncturist en leefstijltherapeut bij ons behandelteam betrokken.

Afwachtende behandeling

Bij een afwachtende behandeling gebeurt er eigenlijk even niets. Wel spreek je met je gynaecoloog af wanneer je contact op kunt nemen. Het is heel belangrijk dat je tijdig aangeeft dat je klachten veranderen. Als de situatie verandert, kan alsnog voor een behandeling gekozen worden.

Symptomatische behandeling 

Er is geen medicijn dat de endometriose doet verdwijnen. Hormonale medicatie kan de ontwikkelde adenomyose en/of endometriose afremmen of tot stilstand brengen. Onze gynaecoloog schrijft (pijnstillende)medicijnen voor als symptoombestrijding, niet als echte behandeling. 

Indien je niet continu pijn hebt, zijn er diverse pijnstillers en/of ontstekingsremmende medicijnen. Deze worden alleen op het moment van pijn gebruikt. Deze pijnstillers remmen de eigen productie van prostaglandine, zodat de menstruatie minder pijnlijk verloopt. Prostaglandineremmers werken het beste als je ze inneemt voordat de pijn begint. 
Bij chronische pijnklachten is het van groot belang goed onderzoek te laten doen naar de oorzaak hiervan. Mogelijk wijzen die op diep invasieve endometriose (DIE). DIE is alleen operatief te behandelen. Pas als zeker is vastgesteld dat er verder geen beschadigingen optreden, kan er uitsluitend met pijnstilling gewerkt worden. Samenwerking tussen onze gynaecologen en ons pijnteam (neurologie) is daarbij van groot belang. Om niet alleen de pijn te bestrijden, krijg je vaak een hormonale behandeling. Hierbij word je cyclus onderdrukt.

Hormonale behandeling 

Bij een hormonale behandeling ga je medicijnen gebruiken die de aanmaak van hormonen voor de eisprong, de opbouw van het baarmoederslijmvlies en de menstruatie beïnvloeden. Deze hormonale medicijnen kunnen bijwerkingen hebben, doch de ernst hiervan verschilt per medicijn en per vrouw. Ieder medicijn werkt op een andere manier. Wat bij jou past is helaas niet te voorspellen. Samen met je behandelende gynaecoloog bij SHE. Health Clinics bespreek je de mogelijkheden. Hormonale medicijnen hebben ongeveer drie tot zes maanden nodig voordat je lijf erop ingesteld is. Pas dan weet je of ze wel of niet werken voor jou. 

Chirurgische behandeling 

Tijdens een operatieve ingreep (onder algehele narcose) zal onze gynaecoloog alle endometrioseweefsel, adenomyoseweefsel, cysten en verklevingen verwijderen. Dat is niet altijd even goed mogelijk. Bij twijfel of dat lukt, en als de darm, blaas of urineleiders zijn aangedaan, zal worden verwezen naar een academisch ziekenhuis waarmee we bij SHE. Health Clinics samenwerken. De schade die adenomyose en/of endometriose heeft aangericht moet zo goed mogelijk worden hersteld.
Endometriose-operaties worden ‘laparoscopisch’ uitgevoerd. Dit betekent dat er via kleine gaatjes in de buik een camera en instrumenten worden ingebracht; hiermee kijkt de operateur dan in de buik en kan die met behulp van de instrumenten de endometriose verwijderen. Soms wordt bij moeilijk te opereren endometriose ook nog wel eens een laparotomie gedaan. Dat betekent dat de buik opengemaakt wordt via een snee in de bikinilijn, waardoor er meer ruimte is om te opereren.   

Als je één of meer (chocolade)cysten hebt, zijn er twee behandelmogelijkheden:

1. Het chirurgisch verwijderen van de cysten.
2. Hormonaal behandelen.

Hormonale behandeling heeft weinig effect op de meeste endometriosecysten, soms worden ze iets kleiner, verdwijnen zullen ze echter niet. Pijnklachten verminderen in meer of mindere mate. Indicaties om een cyste chirurgisch te verwijderen kunnen zijn: 

1. Pijnklachten (die onvoldoende reageren op hormonale therapie).
2. Subfertiliteit (verminderd vruchtbaar).

Bij het verwijderen van een cyste is het van belang dat niet alleen de cyste-inhoud wordt verwijderd, maar ook de cystewand. Als deze achterblijft, bestaat er een reële kans dat de cyste zich opnieuw vult. 

Is opereren altijd mogelijk? 

In enkele gevallen kan het voorkomen dat een operatie volgens je behandelend gynaecoloog bij SHE. Health Clinics niet mogelijk is. Dit kan om dat zij het medisch niet verantwoord acht deze operatie uit te voeren. Of omdat de operatie technisch niet mogelijk is. Wat de reden ook is, jouw gynaecoloog bij SHE. Health Clinics zal je hierover natuurlijk uitgebreid informeren. Mocht je het hiermee niet eens zijn, dan kan je natuurlijk altijd om een second opinion vragen. 

Diep invasieve endometriose (DIE) en eventuele darmchirurgie

Als er diverse adenomyomen groeien en/of endometriosehaarden meer dan 5 mm zijn ingegroeid in het onderliggende weefsel, spreken we van ‘diep invasieve endometriose’ (DIE). Bij een operatie wegens DIE, op de blaas, op de darmen en/of urineleiders of dichtbij deze organen, zal altijd een uroloog en/of darmchirurg worden betrokken. In de voorbereiding op de operatie worden zij betrokken bij het opstellen van het operatieplan. Zij maken standaard deel uit van het endometriose-team bij SHE. Health Clinics. 

Uterusextirpatie of hysterectomie 

Uterusextirpatie of hysterectomie betekent het verwijderen van de baarmoeder, meestal met baarmoederhals (cervix). Bij zeer ernstige endometriose met vrijwel onbehandelbare pijn- en/of bloedingsklachten, of bij adenomyose, kan in het uiterste geval – in overleg – worden besloten om samen met het verwijderen van de endometriose ook de baarmoeder te verwijderen. Bij nog bestaande kinderwens is dit uiteraard niet gewenst en moet de beslissing daaromtrent in goed overleg met jou worden genomen. Na de operatie komen er geen menstruaties meer, wel blijven je hormonen normaal functioneren (als je je eierstokken hebt behouden) tot je in de overgang komt rond je 50-jarige leeftijd. 

Oestrogenen substitutietherapie

Worden je eierstokken ook verwijderd tijdens de operatie, dan kom je meteen in de overgang en maak je zelf vrijwel geen oestrogenen meer. Het voordeel hiervan is dat eventueel achtergebleven endometriosehaarden niet meer worden gestimuleerd. Hierdoor is de kans op nieuwe klachten klein. 

Het is meestal wel noodzakelijk om oestrogenen substitutie (HRT = hormone replacement therapy) te gaan gebruiken om overgangsklachten, versnelde veroudering, libidoverlies en botontkalking te voorkomen. Artsen adviseren soms om hier drie tot zes maanden mee te wachten, omdat de kans op hernieuwde klachten dan kleiner zou zijn. 

Voor een hysterectomie verblijf je enkele dagen in onze SHE. Health Clinics vrouwenkliniek. Dit hangt af van de wijze waarop de operatie is uitgevoerd. De herstelperiode is meestal ongeveer 3 tot 7 weken. 

Gecombineerde behandeling 

Een gecombineerde behandeling houdt in dat je voorafgaand aan de operatie gedurende enkele maanden  een hormonale behandeling ondergaat. Na de operatie vindt er dan vaak ook nog een nabehandeling met hormonen plaats. De anatomische toestand van eierstokken en eileiders na de operatie bepaalt of je een redelijke spontane kans op een zwangerschap hebt. Wil je voorlopig niet zwanger worden na de operatie, dan is het niet onverstandig de hormonale behandeling te continueren om geen nieuwe endometriose laten ontstaan of achtergebleven endometriose weer te laten groeien.