Het menselijk lichaam herbergt een verscheidenheid aan micro-organismen (bacteriën, schimmels, virussen), die bekend staan als de microbiota. Het microbioom varieert afhankelijk van de omgeving, die extern (op de huid) of intern (in de darmen) kan zijn. Het speelt een belangrijke rol in het behoud van de menselijke gezondheid. Tegenwoordig komen opportunistische infecties – ziekten veroorzaakt door micro-organismen die normaal gesproken onschadelijk deel uitmaken van de normale darmflora – steeds vaker voor.
In dit artikel beschrijven we de relatie tussen probiotica, Candida en het microbioom. Vaginale schimmelinfecties, spruw (orale candidiasis) en darmflora komen hierbij aan bod.
Wat is de meest voorkomende oorzaak van schimmelinfecties?
Een van de meest voorkomende oorzaken van schimmelinfecties (ook bekend als een vaginale schimmelinfectie of vaginale gistinfectie) zijn gistachtige schimmels van het geslacht Candida. Het is een microscopische schimmel die de huid en slijmvliezen van mensen van alle leeftijden kan aantasten. De belangrijkste symptomen van candidiasis (infectie veroorzaakt door Candida) zijn jeuk op de aangetaste plek, witte vlekken (in het geval van spruw in de mond), dikke witte afscheiding (in het geval van vaginale schimmelinfecties) en maag-darmproblemen zoals een opgeblazen gevoel, constipatie en diarree.
Candida-soorten worden het vaakst aangetroffen in de mondholte, het maagdarmkanaal en het vaginale systeem van gezonde vrouwen. Hoewel er meer dan 150 verschillende soorten Candida zijn geïdentificeerd, wordt Candida albicans (C. albicans) het meest in verband gebracht met infecties bij mensen. C. albicans is verantwoordelijk voor 80-90% van alle humane infecties en, meer specifiek, 80% van de humane candidiasis. Naast C. albicans neemt de prevalentie van andere niet-albicans Candida-soorten (NAC’s) (bijv. C. parapsilosis, C. glabrata, C. tropicalis, C. krusei) wereldwijd toe.
Lees ook: 7 feiten en fabels die iedere vrouw moet weten over schimmelinfecties.
De menselijke mycobiota (gemeenschap van schimmels) waaronder de Candida-groep, zijn samen met de microbiota essentiële spelers in het onderhoud van de menselijke immuunfysiologie en de algemene darmgezondheid. Daarom is het aanpakken van de darmmycobiota en -microbiota een nieuwe en veelbelovende strategie voor het behoud van de algehele darmgezondheid. Huidige op micro-organismen gebaseerde therapieën zoals probiotica (met zowel bacteriële als schimmelstammen) hebben een aanzienlijk effect op het menselijke mycobioom, direct of in combinatie met andere klinische behandelingen.
Lees ook: Microbioom: hoe houdt je die gezond?
Wat veroorzaakt Candida overgroei?
Candida-infecties zijn de afgelopen jaren steeds agressiever geworden en hebben een grote invloed op de menselijke gezondheid, waarbij miljoenen mensen per jaar besmet raken. Ondanks de successen van de farmaceutische industrie zijn het aanbod en de effectiviteit van antischimmelmedicijnen niet voldoende om het probleem van candidiasis op te lossen. Bovendien kunnen pathogene schimmels (schimmels die ziekten veroorzaken) resistentie ontwikkelen tegen deze geneesmiddelen, wat kan leiden tot het ontstaan van ‘superschimmels’ – schimmels die resistent zijn tegen veelgebruikte antischimmelmiddelen.
Overgroei van Candida-soorten ontstaat meestal door een onevenwicht van micro-organismen in combinatie met een verzwakt immuunsysteem van de gastheer. Een verstoord microbieel evenwicht, dysbiose genaamd, kan worden veroorzaakt door antibioticagebruik dat leidt tot het uitroeien van nuttige bacteriën die helpen de Candida-kolonies binnen een veilig bereik te houden.
Voeding is een andere belangrijke factor bij Candida overgroei. Er is aangetoond dat er een positieve correlatie is tussen de overvloed aan C. albicans in de ontlasting en een hoge koolhydraatconsumptie; met andere woorden, hoe meer koolhydraten iemand consumeert, hoe hoger de overvloed aan C. albicans. Aan de andere kant werd er een negatieve correlatie gevonden tussen de overvloed aan C. albicans en diëten die rijk zijn aan aminozuren, eiwitten en vetzuren, wat betekent dat deze diëten de groei van C. albicans zouden kunnen remmen.
Lees ook: Unieke voedingsbehoeften van vrouwen.
Daarom is het cruciaal om ons spijsverteringsstelsel gezond te houden en een gebalanceerd darmmilieu te behouden om de algehele gezondheid te waarborgen. Candida-infecties kunnen verschillende oorzaken hebben, dus laten we eens kijken waarom sommige mensen er vatbaarder voor zijn.
Oorzaken van Candida overgroei kunnen zijn:
| Verzwakt immuunsysteem | Gebruik van sommige anticonceptiepillen |
| Een dieet met veel suiker en koolhydraten | Ongezonde levensstijl |
| Bacteriële en schimmel dysbiose (disbalans) | Slechte hygiëne |
| Gebruik van antibiotica | Hormonale veranderingen |
| Gebruik van corticosteroïden | Genetische aanleg |
| Stress | Seksuele activiteiten |
| HIV/AIDS | Diabetes |
| Seksuele Overdraagbare Aandoening (SOA) | Kanker |
Lees ook: Antibioticagebruik verborgen oorzaak schimmelinfectie.
Wat zijn de symptomen van orale candida?
Orale candidiasis (spruw) is een schimmelinfectie die wordt gekenmerkt door het verschijnen van witte vlekken of plaques op het mondslijmvlies die licht verhoogd zijn. Orale candidiasis komt vrij veel voor in de bevolking, vooral bij kinderen, ouderen, mensen met immuunstoornissen en mensen met een verzwakt immuunsysteem.
Belangrijkste symptomen van orale candidiasis (spruw) zijn:
- Witte vlekken, kaasachtige vlekken op de tong, of plaques op de tong, binnenkant van de wangen, tandvlees, amandelen, keel of gehemelte.
- Roodheid, pijn en/of irritatie op de aangetaste plekken.
- Moeite met en/of pijn bij het slikken.
- Verandering of verlies van smaak.
- Roodheid en/of barsten in de mondhoeken.
- Katoenachtig gevoel in de mond.
- Bloeden uit de aangetaste gebieden.
- Smaakverlies: Een verlies van smaak of een onaangename smaak in de mond.
- Droge mond: Droogheid in de mond of keel.
Lees ook: Jouw huid gezond houden: welke vitaminen en mineralen kunnen helpen?
Wat zijn de symptomen van genitale candida?
Genitale candidiasis, beter bekend als spruw, wordt gekenmerkt door een witte afscheiding die gepaard gaat met een jeukend of branderig gevoel in de vagina. Bij mannen kunnen de symptomen ook de vorm hebben van een jeukende huiduitslag. Genitale candidiasis wordt, net als andere vormen van candidiasis, veroorzaakt door een verstoring van het normale microbioom. Bij de behandeling van genitale candidiasis is het belangrijk om te onthouden dat seksuele partners ook behandeld moeten worden, omdat herinfectie met de schimmel mogelijk is.
De belangrijkste symptomen van genitale candidiasis (spruw) zijn:
- Brandend gevoel en jeuk in het uitwendige genitale gebied
- Bij vrouwen, witte, krulvormige vaginale afscheiding
- Zwelling en roodheid van de vagina en vulva
- Bij mannen, witte, sperma-achtige afscheiding van onder de voorhuid
- Pijn tijdens geslachtsgemeenschap en urineren.
Lees ook: Heb ik een vaginale infectie of een soa?
Probiotica voor candida – werken ze effectief?
Vanwege de hoge prevalentie van candidiasis en de toenemende resistentie tegen behandeling worden alternatieve therapeutische benaderingen onderzocht, waaronder de ontwikkeling en het gebruik van probiotica. De gunstige rol van probiotica als therapeutisch alternatief voor de bestrijding van schimmelinfecties wordt steeds duidelijker. Van sommige bacteriële en schimmelstammen is aangetoond dat ze de overvloed en prevalentie van Candida verminderen. Er is ook aangetoond dat in sommige gevallen het gebruik van bepaalde probiotica in combinatie met conventionele antischimmelmedicijnen de duur van de therapie kan verkorten.
De mechanismen waarmee probiotische bacteriën Candida-schimmels bestrijden kunnen verschillend zijn. Het belangrijkste voordeel van probiotica is hun vermogen om een natuurlijk gezond microbioom te herstellen, wat overmatige schimmelgroei kan voorkomen. Probiotica kunnen de lagere delen van het maagdarmkanaal bereiken en de groei van pathogene schimmels, waaronder Candida, voorkomen.
Probiotica kunnen pathogene schimmels remmen door te concurreren om voedselbronnen of door biologisch actieve verbindingen te produceren die de groei van Candida en andere schadelijke schimmels remmen. Daarnaast zouden probiotica het immuunsysteem van de gastheer kunnen moduleren door de ontstekingsreactie te versterken.
Lees ook: Wanneer wordt probiotica aangeraden?
Wat zijn de beste probiotische stammen voor Candida?
Er zijn verschillende wetenschappelijke onderzoeken gedaan naar de invloed van verschillende bacteriële en schimmelstammen op Candida en schimmel dysbiose in het algemeen. De belangrijkste soorten die worden gebruikt als probiotica tegen Candida behoren tot soorten en stammen van bacteriegroepen zoals Lactobacillus, Bifidobacterium en Saccharomyces.
Lactobacillus rhamnosus
Lactobacillus rhamnosus is een van de best onderzochte bacteriën die als probiotica wordt gebruikt. Het wordt ook gebruikt om te helpen bij diarree bij kinderen. Er is wetenschappelijk aangetoond dat L. rhamnosus verschillende metabolisch actieve metabolieten produceert, zoals melkzuur, en verschillende koolhydraatfermenten. Het wordt met succes gebruikt om kolonisatie van C. albicans-stammen te verminderen.
Lactobacillus plantarum
Er is wetenschappelijk aangetoond dat L. plantarum de groei van C. albicans remde doordat het zich kon hechten aan vaginale epitheelcellen en de aanhechting van C. albicans bij vaginale spruw aanzienlijk verminderde.
Lees ook: Een gezond urogenitaal microbioom: tips voor optimaal welzijn.
Bifidobacterium longum
Bifidobacterium longum is een andere nuttige bacterie die vaak wordt gebruikt als probioticum voor verschillende gezondheidsproblemen. B. longum staat vooral bekend om zijn potentiële gezondheidsvoordelen in het maagdarmkanaal en het vermogen om de groei van de opportunistische schimmelziekteverwekker C. albicans te remmen en ontstekingsremmende metabolieten te produceren.
Saccharomyces boulardii
Niet alleen bacteriën kunnen worden gebruikt als probiotica. Saccharomyces boulardii is bijvoorbeeld een bestudeerde gist die caprylzuur produceert, een stof die kan helpen bij het verminderen van Candida overgroei.
Zijn er probiotica die niet worden aanbevolen voor Candida?
Probiotica zijn bewezen goed voor de gezondheid van de gastheer wanneer ze in de juiste hoeveelheden worden toegediend, rekening houdend met de gezondheidstoestand van de mens. Hoewel probiotica de overgroei van Candida niet verder kunnen stimuleren, kunnen sommige probioticastammen ongeschikt zijn voor sommige mensen. Daarom vereist een succesvolle behandeling van lokale en systemische candidiasis het gebruik van gespecialiseerde probiotica die hoge concentraties vitale cellen bevatten met bewezen schimmelwerende eigenschappen.
Mogelijke bijwerkingen van probiotica voor Candida
Hoewel probiotica over het algemeen als veilig worden beschouwd, zijn er enkele aspecten waar rekening mee moet worden gehouden. Mensen met een verzwakt immuunsysteem of bepaalde gezondheidsproblemen moeten met hun zorgverlener overleggen voordat ze probiotica gaan gebruiken, omdat ze dan mogelijk niet worden aanbevolen. Algemene bijwerkingen die vaak voorkomen zijn:
- Tijdelijke indigestie
- Opgeblazen gevoel
- Misselijkheid
- Gasvorming en winden laten.
Lees ook: Hoe normaal zijn vaginale winden?
Moet je probiotica gebruiken tegen Candida?
Candida is een gistschimmel die deel uitmaakt van de normale menselijke microflora. Een dysbiose van de menselijke microbiota kan echter van invloed zijn op Candida en de prevalentie ervan kan toenemen, wat leidt tot candidiasis. Candida-infecties worden meestal gezien als orale of genitale candidiasis en je arts kan je medicijnen voorschrijven.
Nieuwe strategieën om candidiasis aan te pakken, zoals het gebruik van probiotica, zijn in opkomst. Verschillende onderzoeken wijzen op de positieve invloed van probiotica op verschillende vormen van candidiasis. Het is echter belangrijk om te erkennen dat verder onderzoek nodig is om de mechanismen van probiotica volledig te begrijpen, verschillende stammen te onderzoeken en hun rol bij specifieke gezondheidsaandoeningen te onderscheiden.
Lees ook: Probiotica voor je vagina…? Hoe en wanneer werkt dat?
Veel gestelde vragen over probiotica bij Candida (FAQ)
Kan probiotica Candida erger maken?
Er is geen eenduidig antwoord op de vraag of probiotica Candida erger kunnen maken. Tot nu toe hebben onderzoeken geen directe aanwijzingen opgeleverd dat probiotica de symptomen van een Candida-infectie verergeren.
Doden probiotica Candida?
Meestal kunnen probiotica die bacteriën of schimmels bevatten Candida niet direct doden. Wel kunnen probiotische bacteriën en schimmels met elkaar concurreren om middelen, waardoor er minder middelen overblijven voor Candida. Micro-organismen in probiotische supplementen kunnen ook antimicrobiële stoffen produceren die het milieu beïnvloeden, zodat het ongeschikt wordt voor Candida om te leven en te groeien.
Hoe lang duurt het voordat probiotica Candida beïnvloeden?
De tijd die nodig is om probiotische effecten te zien kan variëren van een paar weken tot langere periodes. De effectiviteit van probiotica hangt ook af van verschillende factoren, waaronder de keuze voor een specifieke stam of een probioticum met meerdere stammen en de hoeveelheid kolonievormende eenheden (CFU).
Kunnen probiotica spruw verhelpen?
Zoals eerder gezegd, is het wetenschappelijke onderzoek naar probiotica die spruw (schimmelinfectie) in de mond of genitaliën kunnen verhelpen zeer beperkt. Er zijn echter wel studies die aantonen dat sommige probiotica kunnen helpen bij het verminderen van de symptomen van spruw in de mond of vagina.
Meer lezen?
- SHE Health Clinics infopagina vaginale schimmelinfectie.
- SHE Health Clinics infopagina bacteriële vaginose.
- SHE Health Clinics zorgaanbod gynaecologie.
- SHE Health Clinics overzicht medisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics kennisbank.
- Wat is het verschil tussen smegma en vaginale afscheiding?
- Gynaecologische aandoeningen: welke komen het meeste voor?
- 8 bewezen manieren om je darmflora te versterken.
- Dieet en levensstijl kunnen biologische leeftijd met 11 jaar verlagen.
- Hoe behandel je vaginale schimmelinfectie?
- 8 Belangrijke gynaecologische waarschuwingssignalen die vrouwen niet mogen negeren.
- Vaginale afscheiding: wat is normaal?
- Intermittent fasting en calorierestrictie: gunstig voor je darmen.
- Wat zijn de symptomen van bacteriële vaginose?
- Hoe suiker je darmen schaadt en het risico op darmkanker verhoogt.
- 15 oorzaken van vaginale jeuk.
- Bloedarmoede: steeds meer vrouwen krijgen het door hun leefstijl.
- Hoe helpt Clotrimazol tegen schimmelinfectie?
- Dít zijn de 14 beste superfoods voor je darmen.
- Hoe blijf je met een gezonde leefstijl hormonaal in balans?
- Pelvic Inflammatory Disease (PID): een overzicht.
- 10 signalen dat je een hormonale disbalans hebt.
- Wat kun je eten om je darmen gezond te houden?
- Vaak last van urineweginfecties tijdens de menopauze: Is het normaal?
- Wat zijn normale en abnormale soorten afscheiding?
- Bacteriofagen: alternatieve vorm van infectiebestrijding.
Auteur: Redactie
Bronnen: SHE Health Clinics, Biotechnology Reports, Lancet Microbe, Gut Microbes, FEMS Microbiology Ecology, Front Microbiology, Microorganisms, European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology, Revista Argentina de Microbiologia, Microbial Biotechnology, Journal of Fungi, Healthy News, Heliyon