18 vragen over artrose

Meer dan 1,2 miljoen Nederlanders hebben gewrichtspijn door artrose en artrose komt 2 tot 3 keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Vermoedelijk hebben nog veel meer mensen de aandoening zonder dat zij een officiële diagnose hebben gekregen. Meestal blijven de klachten beperkt tot één of enkele gewrichten.

Inhoudsopgave

In ongeveer de helft van de gevallen zit de artrose in de knie. De pijn en stijfheid zijn het ergst als iemand na een periode van rust weer in beweging komt. In de ochtend hebben patiënten bijvoorbeeld vaak ‘startpijn’. Na het opstaan vermindert die over het algemeen binnen een half uur. Vaak worden ze bang om te bewegen. Terwijl het juist zo belangrijk is om dat wél te blijven doen. Wat artrose is, hoe artrose ontstaat en wat je er aan kunt doen, lees je onderstaand.

1. Wat is artrose?

Artrose is een vorm van reuma waarbij het hele gewricht betrokken is. Het kraakbeen in het gewricht gaat in kwaliteit achteruit. Het wordt dunner, zachter en brokkelig. Kraakbeen bevat geen zenuwen en kan daardoor geen pijn doen. Pijn door artrose komt dus waarschijnlijk door andere veranderingen in en rond je gewricht.

Naast de kraakbeenschade ontstaan veranderingen in het bot direct onder het kraakbeen. Er vormen zich aan de rand van het gewricht zichtbare en voelbare knobbels, osteofyten genoemd. Ook is er vaak een lichte ontsteking van de slijmvlieslaag in het gewricht. Soms veranderen zenuwen in het gewricht, wat pijn veroorzaakt. Daarnaast komt het regelmatig voor dat spieren rondom het gewricht verzwakken en doen pezen om het gewricht pijn.

Artrose kan je in één gewricht krijgen, doch het kan ook in meerdere gewrichten voorkomen. Er zijn gewrichten waarin het vaker voorkomt zoals in de knieën, de heupen, de gewrichten in de nek en onderrug, de duim, de vingers en de grote teen.

Lees ook: Wat zijn de eerste symptomen van reuma?

2. Hoe ontstaat artrose?

Ondanks veel onderzoek is thans nog onbekend wat de echte oorzaak van artrose is. Wel staat vast dat er verschillende factoren zijn die invloed hebben op het krijgen van artrose zoals erfelijkheid, geslacht en overgewicht. Daarnaast komt artrose vaak voor bij auto-immuunstoornissen.

Erfelijke aanleg speelt soms een rol bij het ontstaan van artrose. In de ene familie komt artrose meer voor dan in de andere familie. Als erfelijke aanleg meespeelt, krijg je relatief vaker artrose op jongere leeftijd en in meerdere gewrichten.

Lees ook: Hoe kun je leren omgaan met een chronische ziekte of chronische pijn?

3. Wat zijn factoren die de kans op artrose vergroten?

Er zijn een paar andere zaken die het risico op het krijgen van artrose vergroten:

Leeftijd: artrose komt meer voor op hogere leeftijd maar kan ook voorkomen bij jongere mensen
Overgewicht: door een te hoog lichaamsgewicht worden je gewrichten extra belast en kunnen zij meer pijn doen. Ook maakt vetweefsel stoffen aan, die de ontsteking en de pijn verergeren. Mogelijk zorgen die stofjes ook voor een versnelling van de afbraak van het kraakbeen.
Blessures: je hebt meer kans op artrose na een vroeger opgelopen blessure of beschadiging in of rond een gewricht
Te zwaar sporten: sporten die je gewrichten sterk belasten zoals intensieve bal-, of vechtsport, wintersport of krachtsporten.
Te zware lichamelijke belasting: langdurig zwaar lichamelijk werk.
Ontstekingsreuma: een gewrichtsontsteking die veroorzaakt wordt door vormen van ontstekingsreuma zoals reumatoïde artritis (RA).
Een aangeboren afwijking van je gewricht, bijvoorbeeld heupdysplasie.

4. Wat gebeurd er in je gewrichten bij artrose?

In een gewricht komen twee botten bij elkaar. Om te zorgen dat deze botten soepel langs elkaar heen glijden, zitten er op het uiteinde van de botten schokdempende laagjes kraakbeen.

Het gewricht wordt bij elkaar gehouden door banden en een gewrichtskapsel. Aan de binnenkant van het kapsel zit een slijmvlieslaag, ook wel synovium genoemd. Deze slijmvlieslaag produceert vocht (synoviaalvocht) dat werkt als smeermiddel.

Op de linker afbeelding zie je een gezond gewricht. Op het rechter plaatje zie je een gewricht met artrose.

Bij artrose worden de lagen kraakbeen dunner, zachter en brokkeliger. Als het kraakbeen volledig verdwijnt, schuiven de botten direct over elkaar.

Het bot onder het kraakbeen wordt dikker en breder. Aan de randen van het gewricht vormen zich benige uitgroeisels: osteofyten. Deze osteofyten beperken soms de beweeglijkheid van je gewricht.

In veel gewrichten met artrose is er ook een lichte ontsteking van de slijmvlieslaag in het gewricht. Dit kan leiden tot pijn en lichte zwelling of warmte van het gewricht. De ernst van de ontsteking wisselt.

Lees ook: Blokkeren van ontsteking kan leiden tot chronische pijn.

5. Wat zijn de symptomen van artrose?

Pijn: er zijn verschillende soorten pijn die bij artrose kunnen optreden waaronder:
- Startpijn: pijn gedurende een aantal stappen of bewegingen als je na een periode van rust (zitten, staan of liggen) weer in beweging komt.
- Pijn bij bewegen en belasten: de pijn ontstaat vaak geleidelijk en treedt vooral op als je het gewricht meer gebruikt of belast. De pijn verergert vaak in de loop van de dag of is juist sterker de dag of nacht na veel inspanning. Als de artrose toeneemt komt ook pijn in rust voor.
- Pijn door gewrichtsontsteking: als een gewricht met artrose meer ontstoken raakt, kan het meer pijn doen. Je gewricht is dan vaak warm, licht gezwollen en soms een beetje rood (bijvoorbeeld bij de gewrichtjes in je vingers).
Stijfheid: je gewricht kan op verschillende manieren stijf zijn:
- Startstijfheid: als je bijvoorbeeld een periode in eenzelfde houding hebt gezeten, ben je (korte tijd) stijf als je weer in beweging komt.
- Kortdurende ochtendstijfheid: deze stijfheid treedt ’s morgens op bij het opstaan en verdwijnt meestal binnen een half uur.
- Stijf door bewegingsbeperking: door pijn, stijfheid en veranderingen in het gewricht kun je vaak minder goed bewegen. Denk hierbij aan:
  – Moeilijker draaien van je nek of rug.
  – Je knie niet volledig kunnen buigen of strekken.
  – Niet goed je voet kunnen afwikkelen.
  – Last hebben van schoenen met hoge hakken.
Krakende gewrichten: soms maken je gewrichten een krakend geluid (dit heet ‘crepiteren’) bij bewegen. Dit komt veel voor bij artrose. Het kraken is op zichzelf niet schadelijk. Gezonde gewrichten maken bij beweging soms ook spontaan krakende of knakkende geluiden, die niets met artrose te maken hebben.
Zwelling en instabiliteit: soms is je gewricht licht gezwollen of warm, vooral na overbelasting. Je gewricht kan ook dikker aanvoelen door benige uitsteeksels. Deze benige uitsteeksels, osteofyten, rekken het botvlies op en irriteren het gewrichtskapsel. Je gewricht voelt ook vaak instabiel aan.
Veranderingen in lichaamshouding: als de artrose doorzet kan de stand van je botten ten opzichte van elkaar veranderen, waardoor houdingsafwijkingen ontstaan. Je knieën kunnen bijvoorbeeld meer naar buiten gaan staan. Deze verandering in lichaamshouding beïnvloedt vaak ook de manier waarop je je andere gewrichten, pezen en spieren belast.
Klachten bij nek- en rugartrose: de benige uitsteeksels aan de randen van de gewrichten in nek of rug (kunnen op de zenuwwortels drukken. Soms is er tegelijk sprake van een hernia. Dit veroorzaakt zenuwprikkeling en leidt tot krachtverlies en/of tintelingen in je arm, hand, been of voet. Neem bij deze klachten direct contact op met je huisarts.

Lees ook: Dít zijn de 8 meest voorkomende vroege symptomen van reuma.

6. Wat zijn de misverstanden bij artrose?

Over artrose bestaan vaak misverstanden over wat het is en wat het niet is. Of wat de oorzaak is.
Hieronder lees je de bekendste misverstanden op een rijtje:

Misverstand 1: Artrose komt alleen bij ouderen voor.
In de volksmond wordt artrose vaak in één adem genoemd met veroudering. Dat is niet helemaal juist: ook jongere mensen kunnen artrose hebben.
Misverstand 2: Artrose is hetzelfde als ‘slijtage’.
Ook dat klopt niet: er spelen allerlei, ook nog onbekende, factoren een rol bij het ontstaan van artrose.
Misverstand 3: Artrose is geen reumatische aandoening.
Het kan zijn dat je bijvoorbeeld van je (huis-)arts te horen krijgt dat artrose geen reuma is. Dit klopt niet: artrose is een reumatische aandoening, alleen is het geen ontstekingsreuma. Ontstekingsreuma is een groep aandoeningen, waarvan reumatoïde artritis de meest voorkomende vorm is. Bij ontstekingsreuma staat de ontsteking van het gewricht meer op de voorgrond dan bij artrose. Ook is het klachtenpatroon van artrose anders dan dat van ontstekingsreuma. Ontstekingsreuma kan overigens op termijn wel leiden tot (ook) artrose.
Misverstand 4: Artrose is hetzelfde als botontkalking.
Nee, ook dat klopt niet. Artrose is niet hetzelfde als botontkalking (of: ‘osteoporose’). Bij artrose is het kraakbeen in het gewricht aangedaan, terwijl bij botontkalking je botten steeds poreuzer worden.

Lees ook: Oorzaken van osteoporose bij vrouwen.

7. Wat voor een onderzoek is er nodig voor de juiste artrose diagnose?

Jouw (huis)arts of internist baseert de diagnose meestal op de klachten die je aangeeft en het lichamelijk onderzoek. De arts onderzoekt je gewrichten, om te zien of je een ontsteking hebt. Ook kijkt de arts of je duidelijke kenmerken van artrose hebt, zoals botuitgroeisels of kraakgeluiden van het gewricht. Afhankelijk van je klachten en het lichamelijk onderzoek onderzoekt je arts verder.

Bloedonderzoek

Bloedonderzoek is niet nodig om de diagnose artrose te stellen. Je arts laat soms wel bloed prikken vooral om andere aandoeningen, zoals reumatoïde artritis of ijzerstapelingsziekte (hemochromatose) zo veel mogelijk uit te sluiten.

Röntgenfoto’s

Daarnaast maakt je arts vaak één of meerdere röntgenfoto’s om te kijken of er iets van artrose zichtbaar zijn. Röntgenfoto’s maken helaas niet alles duidelijk. Op de foto kunnen afwijkingen te zien zijn, terwijl je toch weinig klachten hebt of omgekeerd: de foto ziet er goed uit, terwijl je veel pijn hebt. Het maken van een röntgenfoto is dan ook niet noodzakelijk om de diagnose te stellen.

8. Hoe verloopt artrose?

Als er een duidelijk aanwijsbare oorzaak van de artrose in een bepaald gewricht is, is de kans groot dat het bij één gewricht blijft. Heb je bijvoorbeeld artrose doordat je in het verleden een beschadiging aan de meniscus in je knie hebt gehad, dan zorgt dat niet automatisch voor artrose in de andere knie. Is er geen duidelijke oorzaak voor jouw artrose aan te wijzen? Dan is de kans iets groter dat je ook in andere gewrichten artrose krijgt.

Bij iedereen verloopt artrose anders, maar artrose wordt vaak geleidelijk aan erger. Soms is het verloop grillig. Dit heeft vaak te maken met de belasting van je gewricht(en).

Er zijn mensen die alleen pijn hebben bij bepaalde activiteiten of als zij het gewricht te zwaar belasten. Andere mensen weten de pijn te verminderen of te laten verdwijnen door af te vallen of oefeningen te doen. Als een gewricht heel pijnlijk is en er is geen behandeling meer die helpt, dan hebben sommige mensen uiteindelijk toch een gewrichtsprothese nodig.

9. Is artrose een ouderdomsklacht?

Ja, artrose is een ouderdomsklacht, want verreweg de meeste patiënten zijn boven de 55 jaar. Echter, je kunt ook op jongere leeftijd klachten als gevolg van artrose krijgen. Bijvoorbeeld als je er aanleg voor hebt, lichamelijk zwaar werk doet, door een blessure schade aan een gewricht oploopt of als je je gewrichten door intensief sporten buitensporig belast.

Lees ook: Omega 3-vetzuren helpen denkvermogen als je ouder wordt.

10. Waarom hebben vrouwen vaker last van artrose dan mannen?

Dat is helaas nog niet bekend. Het zou kunnen dat hormoonschommelingen invloed hebben op het slijtageproces. Daar moet nog meer onderzoek naar worden gedaan.

11. Wanneer is het verstandig om met gewrichtspijn naar de huisarts te gaan?

Als het gewricht waar je last van hebt gezwollen, warm en/of rood is. Of als de pijnklachten langer dan twee weken aanhouden.

12. Kun je van artrose genezen?

Nee, helaas kan dat (nog) niet. Echter, met de juiste aanpak zijn de artroseklachten veelal wel te verdragen. Het allerbelangrijkste is om te blijven bewegen. Patiënten durven dat vaak niet, uit angst voor pijn. Of ze vrezen dat ze het probleem erger maken. Het tegenovergestelde is echter het geval. Door te trainen en veel te bewegen krijg je weliswaar geen kraakbeen terug, maar je kunt de spieren eromheen wel versterken. Dat komt de controle over het gewricht en de stabiliteit ten goede. Een fysiotherapeut of revalidatietherapeut kan je daarbij helpen. Houdt de pijn aan, dan kun je die bestrijden met paracetamol of een pijnstillende gel. In het ergste geval biedt een operatie uitkomst. Het aangedane gewricht wordt dan vastgezet in een goede stand of vervangen door een prothese. Een operatie is echter echt een laatste redmiddel.

13. Werken pijnstillende tabletten en smeersels even goed?

(Huis)artsen schrijven bij artrose vaak langdurig ontstekingsremmende pijnstillers voor, zoals ibuprofen, diclofenac of naproxen, verzamelnaam: NSAID’s. Dat is echter zelden nodig, want artrose is geen ontstekingsziekte! Een behandeling met NSAID’s is bovendien niet zonder risico’s, want NSAID’s kunnen bij langdurig gebruik namelijk allerlei nare bijwerkingen geven, zoals maagbloedingen en nierproblemen. Beter is het om bij aanhoudende pijn vier keer per dag één 500 mg paracetamol te nemen. Voor veel patiënten biedt dat voldoende verlichting. Een alternatief is een NSAID-gel op het aangedane gewricht te smeren. Die werkt over het algemeen even goed als een NSAID in de vorm van een tablet of zetpil. De belangrijkste mogelijke negatieve bijwerking van zo’n gel is (huid)irritatie of een allergische reactie van de huid. Je kunt paracetamol en een NSAID-gel ook in combinatie gebruiken.

Lees ook: Ibuprofen veroorzaakt duizenden doden per jaar door hartstilstand.

14. Heeft het zin om een brace te dragen?

Bij artrose in de knie wordt het gewricht vaak minder stabiel. Het kan dan helpen om ter ondersteuning een kniebrace te gebruiken, maar alleen als je óók de spieren rond je knie traint om sterker te worden. Doe je dat niet, dan maakt een brace het gewricht alleen maar lui, met extra slijtage tot gevolg. Uiteindelijk ben je dan nog verder van huis.

15. Wat kun je zelf tegen artrose doen?

Leefstijl: Je arts zal je vaak een advies geven voor je leefstijl. Aanpassing van je leefstijl is één van de belangrijkste dingen die je zelf kunt doen.
Afvallen bij overgewicht: Heb je artrose in je heup, knie, enkel of voet en heb je ook overgewicht? Dan is een belangrijk advies om af te vallen. Als je minder weegt, komt er minder gewicht op je gewrichten en dat vermindert vaak je pijnklachten. Afvallen helpt het waarschijnlijk het meest bij beginnende klachten. Je kunt je laten adviseren door een diëtist.
In beweging blijven: In beweging komen en blijven helpt bij het verminderen van de pijn en het functieverlies door artrose. Zolang je je lichaam met bewegen niet overbelast, is het niet schadelijk voor je gewricht, zoals vaak wordt gedacht. Laat je adviseren door een fysiotherapeut of een oefentherapeut als je hier vragen over hebt, of onzeker over bent. Ook hier geldt dat je waarschijnlijk het beste al bij beginnende klachten van de artrose kunt beginnen met lichaamsbeweging.
Activiteiten verdelen: Het kan ook helpen je activiteiten meer te verdelen over de dag. Of om een activiteit die achteraf pijn veroorzaakt, te vermijden of anders te doen.
Creëer een nieuwe balans: Neem de tijd om een nieuwe balans van rust en inspanning te vinden.
Voeding: Voeding kan invloed uitoefenen op de kwaliteit van het kraakbeen en de mate van (gewrichts-)klachten. Zo is de zuur-base balans van belang en werken goede vetten als een smeermiddel voor de gewrichten. Ook bepaalde specerijen zoals gember, duivelsklauw en kurkuma (gele wortel poeder) kunnen een gunstig effect hebben.

Lees ook: Dít zijn dé 20 voordelen van kurkuma voor je gezondheid.

16. Helpt een speciaal dieet tegen artrose?

Alleen bij jicht – een bepaalde vorm van reuma – kunnen sommige voedingsmiddelen, zoals alcohol, vlees, vis of suikers, mogelijk een aanval (mede) uitlokken. Maar bij andere gewrichtsproblemen (zoals artrose) is er geen enkel bewijs dat een dieet klachten kan verergeren of juist verminderen.

Lees ook: 8 tips met eten tegen gewrichtsklachten.

17. Kan een glucosaminesupplement helpen?

Glucosamine is een lichaamseigen stofje, dat in bijna al je weefsels voorkomt. Bij artrose lijkt een supplement met glucosaminesulfaat een mild pijnstillend effect te kunnen hebben. Ongeveer de helft van de mensen met artrose die een supplement met glucosamine gebruikt, merkt daarvan een mild pijnstillend effect. Je kunt glucosamine zonder recept kopen bij de apotheek of drogist, maar overleg dit altijd eerst met je arts. Er zijn namelijk situaties waarbij je een dergelijk supplement beter niet kunt gebruiken. Als je glucosamine wilt proberen, kies dan voor een supplement van 1500 mg: de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Gebruik dat gedurende drie maanden. Merk je geen verschil? Dan kun je ervan uitgaan dat het middel bij jou niet tegen de pijnklachten helpt.

Lees ook: Welke vitamines moet je slikken en welke moet je uit voeding halen?

18. Waarom wordt soms ook een psycholoog in een behandeltraject aanbevolen?

Artrose beïnvloed soms ook je stemming en je sociale leven. Sommige mensen voelen zich somber of onzeker. Of zij voelen zich onbegrepen of verliezen sociale contacten. Heb jij hier last van, bespreek het dan met je huisarts. De huisarts kan je advies geven of verwijzen naar iemand die je goed verder helpt, zoals een psycholoog of een maatschappelijk werker.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een gespecialiseerde vrouwelijke arts? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Bij SHE Health Clinics kunnen we je helpen met preventie, medisch specialistische onderzoeken en behandelingen, gezond gewicht, afvallen, obesitas, voeding, dieet, leefstijl adviezen, beweging, ontspanning en preventieve medische onderzoeken.

Meer lezen over gewrichtsklachten en gezonde leefstijl?

Korte wachttijden bij SHE Health Clinics

Bij SHE Health Clinics hebben we korte wachttijden, dus kun je bij ons meestal snel geholpen worden door onze ervaren vrouwelijke zorgprofessionals.

Vergoeding door zorgverzekering

De meeste medische onderzoeken en -behandelingen bij SHE Health Clinics vallen onder de basisverzekering. Dit betekent dat deze medische zorg door jouw zorgverzekeraar wordt vergoed als je een verwijzing van jouw (huis)arts hebt. Houd wel rekening met je eigen risico.

SHE Health Clinics: alle medische- en paramedische vrouwenzorg op één locatie

Door onze ervaring in het leveren van efficiënte vrouwenzorg, hanteren wij beperkte diagnostiek in korte tijd en een gering aantal polikliniek bezoeken; oftewel een korte en efficiënte zorgcyclus waarbij de vrouwelijke patiënt centraal staat. Vanwege onze onafhankelijkheid en snel diagnostiek, kunnen onnodige opnames en verdere klinische behandelingen worden voorkomen.
Om nog meer reductie in zorgkosten te bereiken hanteren wij een combinatie van multidisciplinaire zorg en complementaire zorg. Dat resulteert in de beste zorg voor vrouwen met een kortere zorgcyclus, waardoor tijd en kosten worden bespaard voor de patiënt, doorverwijzende arts en de zorgverzekeraar.

Meer weten over ons brede zorgaanbod voor vrouwen of wil je weten wat wij als vrouwenkliniek voor je kunnen betekenen? SHE Health Clinics helpt je graag verder! Wij zijn een zelfstandig behandelcentrum (ZBC) met verzekerde- en onverzekerde medische zorg voor onder andere: preventie, leefstijl, preventieve medische onderzoeken, gynaecologie, seksuologie, menopauze, overgangsklachten, bekkenbodem, borstonderzoek, urologie, dermatologie, cardiologie, chirurgie, neurologie, psychologie, radiologie, interne geneeskunde, pijnklachten, stress, burn-out, slaapproblemen, vermoeidheid, overgewicht, revalidatie en cosmetiek. Veruit de meeste onderzoeken en behandelingen vallen onder verzekerde zorg, welke vergoed wordt vanuit het basispakket.

Je kunt ons bereiken op 085-2019275 of gebruik maken van ons contactformulier.

Bronnen: Stichting Artrosezorg, Plus Magazine, Reuma Nederland, UMCG, Poly Artrose Vereniging, Nederlandse Vereniging voor Reumatologie, Nederlandse Health Professionals Reumatologie, Nederlandse Orthopaedische Vereniging, SHE Health Clinics

Wil je op de hoogte blijven van onze leukste artikelen, nieuwsupdates, enquêtes en winacties? Schrijf je hieronder dan gratis in voor onze nieuwsbrief.